" सुन खाेज्न छाेडेर ज्ञान खाेज्दै कशोरी "

अमर कार्की बिद्यापुर, ७ असाेज सुर्खेत "शाथीहरुकाे लहलहैमा लागेर पढाइ बिचैमा छाेडे तर जीवनकाे बाटाे देखाउने पढाइ नै रहेछ" याे भनाइ बिद्यालय पुनः भर्ना भएकी किशोरी काे हाे । सुर्खेत जिल्लाको पश्चिम बिद्यापुर १ कि अमृता राजी अाजभाेली पढाइ लाई महत्त्व दिन्छिन् । उनिसंगका शाथीहरु बिद्यालय बिचैमा छाेडेका र उनिहरुकाे लहलहैमा लागेर उनले पनि माध्यमिक तहमा नै पढाइ राेकिन अनि सुरु भयाे उनका दुखका दिनहरु । ९ जनाकाे परिवार त्यसैमाथि कमजाेर अार्थिक अवस्था र अाम्दानीका श्राेत हरु पनि कम भएका कारण दैनिकी संघर्ष पुर्ण बन्याे । घर नजिकै रहेको माद्यामिक बिद्यालय मा उनका शाथिहरु पढ्न जाँदै गर्दा उनी नदिकाे वगरमा र खाेलाकाे छेउमा जान्थिन ।दैनिक रुपमा माछा मार्ने, सुन खाेज्ने र केही समय खेतीपाती गर्ने यस समुदायको दैनिकी रहेकाे छ । युवाहरु बिचैमा कक्षा छाेडेर भारतमा गएर ज्याला मजदुरी गर्ने भएकोले माध्यमिक तह पूरा गरेका हरुकाे संख्या न्यून रहेकाे छ ।

स्ट्राेम फाउन्डेसनको अार्थिक सहयोग र किर्डाक नेपाल द्वारा संचालित संवाद केन्द्र उनकाे लागि मार्गदर्शक बनेकाे छ । पढाइ छाेडेकी अमृता संवाद केन्द्र कि सहजकर्ता अञ्जु थापा काे पहलमा नियमित संवाद केन्द्र मा अाउन थालेकि छन् ।दैनिक २ घण्टा छलफल हुने संवाद केन्द्र मा किशोर किशोरी का समस्या, सामाजिक सवालहरु, स्वास्थ्य सरसफाइ, पञ्जीकरण, सरकारी सेवा सुबिधा, अधिकार र कर्तव्य, शुसासन, बिपद, बचत लगाएतका अन्य बिषयमा छलफल हुने गरेकाे छ । संवाद केन्द्रमा जीवन उपयोगी सिपकाे बारेमा महसुस गरेर पुन: बिद्यालय भर्ना भएको उनी बताउँछिन् । घर वरपरकाे बाताबरण सरसफाइ, करेसाबारी निर्माण, संवाद मा भएको छलफल घरपरिवारमा छलफल गर्ने र बिद्यालय मा पनि नियमित जान थालेपछि समुदायका अरुले पनि सिकाे गर्न थालेका छन् । दैनिक रुपमा अनावश्यक खर्च हुने रकम बाट बचाएर उनले १२०० रुपैयाँ बचत गरेकी छन् ।

बचत गरेकाे रकम बाट अाफ्नाे पढाइमा लगानी गर्ने गरेकि छन् । अाफ्नाे पढाइलाई अगाडि बढाउन किर्डाकले गरेकाे सहयाेग मा खुसी ब्यक्त गरेकी छन् । लाेपउन्मुख जाती काे रुपमा रहेकाे राजि समुदाय यस क्षेत्रमा १० घर रहेका छन् । संवाद सहयोग समिति का अध्यक्ष जुनिसरा राजीले अब अरु किशोरी लाई पनि सकारात्मक सन्देश दिदै ब्यवसायमा लाग्न उत्प्रेरित गर्ने बताउनुभएको छ

Read More

दशैंको टिकट बुक गर्नै सास्ती, पाँच घण्टासम्म लाइनमा

७ असोज, काठमाडौं । दशैंमा घर जाने टिकटका लागि टिकापुरका रोशन कोइराला बिहान ५ बजे नै लाइनमा आए । उनी आउँदा नयाँ बसपार्कमा टिकट काट्नेहरुको लामो लाइन लागिसकेको थियो । बिहान १० बजे बल्ल तल्ल टिकट काटेर उनी निस्किए । पाँच घण्टा लाइनमा उभिएर टिकट लिएपछि सन्तुष्टीको सास फेर्दै उनले भने, ‘दशैंका लागि अगि्रम टिकट हात पार्नु एउटा युद्ध जित्नु जस्तै हुन्छ ।’ अघिल्ला वर्षहरुमा पनि यसैगरी लाइनबाटै टिकट लिन्थे । यो वर्ष भने केही सहज हुन्छ कि भन्ने लागेको थियो उनलाई । तर, कोइरालाले यसपाली पनि झण्डै ५ घण्टा लाइनमा बस्नै पर्‍यो । अब्यवस्थित लाइन हरेक वर्ष दशैंको अग्रिम टिकट बुकिङ खुले पनि टिकट बिक्री वितरणको काम भने निकै अव्यवस्थित देखिन्छ जसका कारण यात्रुहरु सास्ती खेप्न बाध्य छन् । ‘काउन्टरहरु धेरै भएको भए लामो लाइनमा बस्नु पर्दैनथ्यो, टिकट खुलेको मात्रै हो । यसलाई व्यवस्थित गर्नुपर्छ भन्ने कसैलाई लागेकै रहनेछ,’ रोशन कोइरालाले भने । उनले भनेजस्तै नयाँ बसपार्कमा लागेको टिकट काट्नेको लाइन पटक्कै व्यवस्थित देखिँदैन । नयाँ बसपार्क मात्रै होइन, कोटेश्वर, कलंकी, गौशाला, पुरानोबसपार्क लगायतका स्थानमा अग्रिम टिकट बुकिङ गर्ने यात्रुहरु लाइन व्यवस्थित नगरिँदा समस्यामा छन् । घाममा लाइन बस्नेहरु घण्टौं उभिनुपरेको गुनासो गर्छन् । ट्राफिक प्रहरीकाअनुसार बिहान ३ बजे नै यात्रुहरु टिकटका लागि लाइनमा थिए । सुर्खेतको टिकट काट्न लाइनमा उभिएका सरोज रोका भन्छन्, ‘जेका लागि पनि लाइनमा बस्ने बानी नै लागिसक्यो । तर, प्रहरीले चासो नदिँदा बीच-बीचबाट आएर छिर्नेहरुले हैरान पारिसके । हामी अघि सर्नै पाएका छैनौं । अरु जे-जे भएपनि प्रहरीले लाइन मिलाउने काम त राम्रोसँग गर्न सक्थ्यो होला ।’ बस ब्यावसायी समितिले पनि काउन्टरमा पर्याप्त कर्मचारी राखेका छैनन् । एकजनालाई टिकट काट्न नै ५-१० मिनेटभन्दा बढी लाग्ने कारण काउन्टरको भीड घट्नै नसकेको देखिएको छ । काउन्टरमा रहेका कर्मचारी पनि समय-समयमा हराउँदा लाइनमा बस्नेहरुले सास्ती भोगेको देखिन्छ । विशेषलाई लाइन छैन टिकट काउन्टरमा महिला र अशक्त, अपांग तथा जेष्ठ नागरिकका लागि पनि छुट्टै लाइन राखिएको छैन । महिला र पुरुषको छुट्टाछुट्टै लाइन नहुँदा महिलाहरुले समस्या भोगिरहेका छन् । प्रहरीले त्यसमा सहजीकरण गर्नुपर्ने देखिएको छ । सबै काउन्टर आसपास ट्राफिक प्रहरीले भाडादरसहित हेल्प डेस्क खडा गरेको छ । तर, लाइन व्यवस्थित बनाउने भूमिका उनीहरुबाट भएको देखिएन । बझाङ जानका लागि टिकट काट्न लाइनमा बसेकी सुनिता कालाखेती भन्छिन्, ‘पुरुषहरुको बीचमा भीडमा उभिँदा साह्रै असहज भइरहेको छ । बेलमा-बेलामा अगाडि पछाडिबाट त्यसै घचेट्छन् । टिकट नै नकाटी फर्किउँ कि जस्तो भइसक्यो ।’ उनले भनेजस्तै धेरै महिलाहरु लाइनमा अप्ठेरोसँग उँभिरहेका देखिन्छन् । विद्यार्थी छुट छैन अग्रिम टिकट काट्दा कुनै बस व्यावसायी समितिले विद्यार्थी छुटको कार्यान्वयन गरेका छैनन् । नेपालगञ्जका लागि टिकट काटेका सुदर्शन थारु विद्यार्थीलाई दिइने छुट नदिएकोमा आक्रोशित देखिए । ‘यो छुट दशैंका बेलामा नदिने भनेर कतै सुनिएको छैन । राज्यले निर्णय गरेर खुलेको अग्रिम टिकट बुकिङमा विद्यार्थीका लागि छुट नदिनुपर्ने किन ?’ उनले भने, ‘प्रहरीलाई भन्दा पनि सुनेनन् । दशैं उनीहरुको कमाउने बेला होला । तर, खुलेआम ठग्न त दिन भएन नि ।’ महाकाली बस व्यावसायी समितिका कर्मचारी दुईवटा सिट मात्रै विद्यार्थीका लागि राखिएको बताउँछन् । त्यो पनि बस चढ्ने दिन नै तोकेर भाडा फिर्ता दिने उनीहरुको दावी छ । अहिले सार्वजनिक सवारीमा चढ्ने विद्यार्थीलाई ४५ प्रतिशत छुट दिने ब्यवस्था छ । असोज ११ देखि २२ गतेसम्म दशैंका लागि घर जान अग्रिम टिकट बुकिङ भइरहेको छ । नयाँबसपार्कस्थित अग्रिम टिकट बुकिङ काउन्टरमा देखिएका थप दृश्य यस्ता छन् । तस्वीर: श्रीधर पौडेल/अनलाइनखबर

Read More

जण्डिस छिटो निको पार्ने एक मात्र औषधी :भुइँअमला

भुइँअमला लाई (पानी अमला) पनि भन्ने गरिन्छ । पानी अमलाको पुरै भागलाई सुकाएर पिंधेको धुलोलाई ७–८ ग्रामको दरले मिश्री पानीसँग मिलाएर एक महिनासम्म खानाले जण्डिस रोग निको हुन्छ । त्यसैगरी यसको ताजै बोटलाई पिधेर निस्किएको एक चौथाई रसलाई मिश्री पानीमा मिलाएर पिउँदा पनि हुन्छ । जंगलमा पाइने एक किसिमको झार जसको जमिनमुनि फलेको दाना औषधिको रुपमा खाइन्छ । जो मधुमेहका रोगीकालागि पनि लागि लाभप्रद हुन्छ ।

Read More